QUE AVALIAR NAS CLASES DE EDUCACIÓN FÍSICA?

O xogo como actividade de ensino-aprendizaxe presenta uns valores claros e recoñecidos. Eses mesmos valores son os que nos levan a expoñelo como unha ferramenta eficaz para avaliar aos nosos alumn@s. Os métodos evaluativos clásicos obviaron algúns campos ou ámbitos a considerar, especialmente os dominios cognoscitivos e afectivo-sociais. A través do xogo podemos valorar estes campos ao mesmo tempo que facemos máis agradable e menos traumática a avaliación ao alumnado.

Todo proceso de ensino-aprendizaxe necesita ser avaliado para constatar a súa utilidade e a súa adecuación ou non aos obxectivos que persegue.

En Educación Física, tradicionalmente, avaliouse o produto; é dicir, o nivel alcanzado respecto das capacidades dos alumn@s, deixando de lado o proceso, a progresión seguida.

Hoxe día valóranse outros aspectos ata agora non cuestionados nin observados dentro da área de Educación Física. Como podemos ver estamos a falar dunha avaliación cualitativa fronte a un modelo cuantitativo.

Non se pretende quitar valor ás escalas, tests, probas físicas... utilizadas na avaliación cuantitativa, pero pódese considerar que con este modelo non se abarcan todos os aspectos a tratar á hora de avaliar a un alumno/a; estamos a referirnos aos campos cognitivos, motor e afectivo-social.

Polo dito con anterioridade, e tendo en conta que a etapa educativa que estamos a tratar persegue, entre outros obxectivos e dentro da área de Educación Física, sentar as bases para futuras aprendizaxes, a avaliación cuantitativa non parece ter a validez que tería noutros campos relacionados coa actividade física, como o deporte e a condición física a determinados niveis.

Os criterios de avaliación, para a área de Educación Física versan sobre:

- A creatividade no desenvolvemento da actividade física.
- A coordinación dinámica do propio corpo.
- A adecuación respecto de factores externos.
- As competencias físicas básicas.
- A expresión corporal.
- A concienciación dos efectos da actividade física.
- O desenvolvemento das actitudes sociais.

Como se pode ver suprímese a idea de avaliación nun momento puntual ao longo da intervención educativa, e a do exame ou proba como único instrumento para realizala. Trátase dunha avaliación cuio obxectivo sería verificar as adquisicións do alumno/a mediante a medición e observación sistemática, para iso empregaranse probas construídas en función das actividades e características dos alumnos/as.

Dentro dos instrumentos de avaliación que podemos utilizar propoño valernos dos xogos para realizala. Mediante o xogo pódese avaliar ao alumno/a na actividades que adoita realizar e practicou, sendo, por tanto, máis habituais neles. O xogo é unha actividade intrinsecamente motivadora e por conseguinte facilita o achegamento natural á práctica normalizada do exercicio físico.

Ao mesmo tempo que os nosos alumnos/as xogan, os educadores podemos valorar, non só a capacidade sobre a que estamos a realizar a avaliación, senón tamén outros factores como quen son os líderes do grupo, grao de participación do alumnado no xogo, os agrupamientos que se realizan, a aceptación ou non das regras...

Como conclusión pódese dicir que a avaliación cualitativa, ao contrario que a cuantitativa, non persegue a valoración do resultado final; non consiste en tomar datos e comparalos coa norma establecida; persegue formar ao alumnado, servir como referente para adecuar as programacións ao mesmo, axudando ao alumno/á observar a progresión alcanzada durante o proceso de ensino-aprendizaxe.

Como é lóxico non considero que o xogo sexa o único medio para avaliar ao alumn@, pero debemos ter en conta que é unha ferramenta válida para observar o desenvolvemento físico e psicomotor, ao mesmo tempo que o intelectual, verbal, socio-afectivo e ético dos mesmos.

Por todo o exposto, considero o xogo como unha das bases para a programación das sesións de Educación Física en Primaria, sendo de gran utilidade para alcanzar os obxectivos que nos propoñemos e, ao mesmo tempo, como medio para avaliar aos nosos alumnos/as.